یکی از بیماری هایی که ممکن است هر فردی در هر سن و سالی به آن مبتلا شود یبوست می باشد. منتها شرایط یبوست از خفیف تا شدید برای هرکس متفاوت است. در این بیماری فرد به سختی می تواند دفع داشته باشد و معمولا در مراحل متوسط تا شدید دل درد یا درد در ناحیه مقعد ایجاد می شود. بنابراین یادگیری نحوه درمان آن بسیار مهم است. خوشبختانه یبوست از بیماری هایی است که در اکثر اوقات با کمی آگاهی در خانه درمان می شود.
در این مقاله می خواهیم شما را با روش های آسان و موثر خانگی درمان یبوست آشنا کنیم تا در صورت دچارر شدن به آن بدانید چطور می توان این بیماری را درمان کرد. با ما همراه باشید:
در این مقاله می خوانیم:
یبوست چیست؟
علت ایجاد یبوست چیست؟
علائم یبوست چیست؟
برای درمان سریع یبوست چی بخوریم؟
19 درمان خانگی برای یبوست
چه زمانی باید برای یبوست مزمن به پزشک مراجعه کنم؟
ورزش مناسب برای رفع یبوست
- یبوست معمولا زمانی اتفاق می افتد که شما کمتر از 3 بار در هفته حرکت روده یا دفع داشته باشید. در حالت شدید این بیماری، شما در هر هفته یک مرتبه یا کمتر حرکت روده را تجربه می کنید. تنها دو یا سه روز بدون مدفوع مشکلی ایجاد نمی کند و باعث اضطراب روانی می شود. اما باید درمان شود تا مشکلات بعدی پیش نیاید.
- تعداد حرکات روده معمولا با سن کاهش می یابد. اکثر بزرگسالان بین سه تا 21 بار در هفته حرکات روده را مشاهده می کنند. رایج ترین الگو یک بار در روز است، اما این الگو در کمتر از نیمی از افراد دیده می شود. علاوه بر این، اکثر افراد دارای دفع نامنظم هستند و هر روز به تعداد یکسان حرکات روده ندارند.
- بر خلاف باور عمومی، هیچ شواهدی وجود ندارد که در صورت عدم دفع و یبوست "سموم" ذخیره شده و یا به سرطان منتهی شود.
انواع یبوست:
مهم است که یبوست حاد را از یبوست مزمن (طولانی مدت) تشخیص دهیم زیرا در صورت حاد بودن حتما باید تحت نظر پزشک باشید.
یبوست حاد:
یبوست حاد معمولا ناگهانی اتفاق می افتد و طوری هست که قبلا آن را تجربه نکرده اید. این نوع بیماری نیاز به ارزیابی فوری دارد زیرا ممکن است یک بیماری جدی پزشکی (به عنوان مثال، تومورهای روده بزرگ) علت اصلی آن باشد. همچنین اگر همراه با علائمی مانند خونریزی مقعد، درد شکمی و گرفتگی، تهوع و استفراغ و از دست دادن غیرمعمول وزن باشد، بیشتر نیاز به مراقبت های پزشکی خواهد داشت.
یبوست مزمن:
ارزیابی یبوست مزمن ضروری نیست، به خصوص اگر اقدامات ساده را انجام داده باشید.
یبوست زمانی اتفاق می افتد که روده آب زیادی را جذب کند. این اتفاق در صورتی رخ می دهد که انقباض عضلات روده آهسته یا ضعیف باشد. در نتیجه مدفوع به آرامی حرکت می کند و آب بیشتری از دست می دهد.
1) فقدان فیبر در رژیم غذایی
افرادی که رژیم غذایی آن ها دارای مقدار خوبی از فیبر استکمتر دچار یبوست می شوند. مصرف غذاهای غنی از فیبر مانند میوه ها، سبزیجات و دانه های غنی برای جلوگیری از یبوست ضروری است. فیبر حرکات روده را افزایش داده و از یبوست جلوگیری می کند. اما غذاهای با فیبر کم شامل غذاهای پرچرب مانند پنیر، گوشت و تخم مرغ می توانند باعث یبوست شوند.
2) عدم فعالیت فیزیکی
اگر فرد بیش از حد از نظر فیزیکی غیر فعال باشد یبوست رخ می دهد. این مسئله به خصوص در بزرگسالان مسن بیشتر دیده می شود. افرادی که برای مدت طولانی، چندین روز یا چند هفته مانند برخی خانم های باردار استراحت مطلق هستند، در معرض خطر ابتلا به یبوست می باشند. برخی معتقدند فعالیت بدنی باعث متابولیسم بالا می شود و فرآیندهای بدن را سریعتر می کند. در نتیجه دفع بهتری هم انجام می شود.
3) داروها
مصرف برخی از داروها نیز می تواند منجر به یبوست شود. شایعترین داروهای ایجاد یبوست عبارتند از:
- داروهای مسکن درد (اپیوئید) شامل کدئین (تیولنول)، اکسید کودون (پروکوت) و هیدرومورفون (دیوآوادید)
- داروهای ضد افسردگی شامل آمیتریپتیلین (الاویل) و ایمی پرامین (Tofranil)
- داروهای ضد انعقادی از جمله مکمل های آهن حاوی فنیتوین (دیلانتین) و کاربامازپین (تگراتول)
- داروهای مسدود کننده کانال کلسیم شامل دیلیتازیم (Cardizem) و nifedipine) Procardia)
- آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم از جمله Amphojel و Basaljel
- دیورتیک ها شامل کلروتیازید (دیوریل)
4) شیر
در برخی از افراد دستگاه گوارش نمی تواند به خوبی ترکیبات شیر را تحمل کند و به همین دلیل هنگام مصرف شیر و فراورده های لبنی دچار یبوست می شوند.
5) سندرم روده تحریک پذیر
افرادی که از سندرم روده تحریک پذیر رنج می برند، در مقایسه با سایر افراد، بیشتر دچار یبوست می شوند.
6) بارداری
بارداری باعث تغییرات هورمونی می شود و همین امر منجر به افزایش احتمال یبوست خواهد شد(10 درمان یبوست در بارداری). همچنین رحم ممکن است روده را فشرده کند و باعث کند شدن عبور غذا شود.
7) پیری
با افزایش سن، متابولیسم بدن کاهش می یابد، و در نتیجه فعالیت روده کم می شود. عضلات در دستگاه گوارش نیز مانند قبل کار نمی کنند.
8) تغییر عادات
هنگامی که فرد مسافرت می کند، روال معمول زندگی او تغییر خواهد کرد. این مسئله می تواند سیستم گوارش را تحت تاثیر قرار دهد که گاهی اوقات منجر به یبوست و گاهی نیز منجر به اسهال می شود. همچنین ممکن است وعده های غذایی در زمان های مختلف و متفاوت از گذشته خورده شود. تمام این تغییرات می تواند خطر ابتلا به یبوست را افزایش دهد.
9) مصرف بیش از حد مسهل ها
برخی معتقدند فرد حداقل باید یکبار در روز دفع داشته باشد، اما این اعتقاد درست نیست. به همین دلیل برخی افراد داروهای مسهل مصرف می کنند. داروهای مسهل در کمک به حرکت روده موثر هستند. با این حال، استفاده مرتب آن ها باعث می شود بدن به آنها عادت کند و به تدریج دوز مورد نیاز برای دستیابی به همان تاثیر افزایش می یابد. ملین ها می توانند اعتیادآور باشند و عدم استفاده از آن ها خطر ابتلا به یبوست را افزایش می دهد.
10) عدم مراجعه به توالت در هنگام نیاز
اگر فرد حرکت روده را نادیده بگیرد و در صورت نیاز به توالت نرود، نیاز به توالت رفتن به تدریج از بین می رود. در صورت طولانی شدن این اتفاق، مدفوع خشک و سخت می شود.
11) عدم نوشیدن آب کافی
اگر در حال حاضر یبوست دارید، نوشیدن مایعات بیشتر باعث بهبود یبوست نمی شود. اما به طور کلی در طول زمان مصرف منظم آب آشامیدنی خطر ابتلا به یبوست را کاهش می دهد. زیرا ییبوست با کم شدن آب بدن ارتباط دارد. همچنین بسیاری از نوشابه ها و نوشیدنی های حاوی کافئین باعث کم آبی بدن و یبوست می شود. الکل نیز آب بدن را دفع می کند و باعث افزایش احتمال یبوست خواهد شد.
12) مشکلات روده بزرگ یا راست روده
تومورها می توانند فضاها را فشرده یا محدود کنند و باعث یبوست می شوند. همچنین، بافت زخم، دیورتیکولوزیس و باریک شدن غیرطبیعی روده بزرگ یا راست روده نیز باعث یبوست می شود.
13) برخی بیماری ها
بیماری هایی که باعث کاهش حرکت مدفوع در روده بزرگ، راست روده یا انسداد آن می شود فرد را دچار یبوست می کند. این موارد عبارتند از:
اختلالات عصبی: بیماری پارکینسون، سکته مغزی، آسیب نخاعی و شبه انسداد روده ای مزمن می تواند منجر به یبوست شود.
شرایط غدد درون ریز و متابولیک: اوره بالا، دیابت، هیپرگلیسمی، کنترل ضعیف گلیکوزمی و کم کاری تیروئید.
بیماری های سیستمیک: این ها بیماری هایی هستند که ممکن است تنها بر برخی اندام ها و بافت ها و یا بر کل بدن تاثیر بگذارند و شامل بیماری لوپوس، اسکلرودرمی و آمیلوئیدوز می باشند.
سرطان: یبوست در افرادی که مبتلا به سرطان هستند، عمدتا به علت درد و شیمی درمانی ایجاد می شود.
یبوست معمولا توسط حرکت آهسته مواد در داخل روده بزرگ (روده) اتفاق می افتد. دو اختلال محدود به روده که باعث یبوست می شوند شامل انسداد روده و اختلال عملکرد کف لگن می باشند. علائم یبوست عبارتند از:
- حرکات کم روده ای
- تنش هنگام رفتن به دستشویی
- مدفوع سخت و یا کم
- احساس تخلیه ناقص پس از رفتن به دستشویی
- کاهش ناراحتی شکمی
- نفخ شکمی
- خونریزی مقعد یا شکاف به دلیل آسیب های ناشی از مدفوع سخت
- گاهی اوقات اسهال به دلیل انسداد روده بزرگ توسط مدفوع سخت
- سفتی روده
- اختلال روانی و یا وسواس با نیاز به رفتن به دستشویی
- تشدید بیماری دیورتیکولار، هموروئید و پرولاپس مقعدی
توجه توجه:
- اگر یبوست ناگهانی و شدید و همراه با سایر نشانه های مضر از قبیل از دست دادن وزن باشد یا درمان های ساده اثر نداشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
- آزمایشات برای تشخیص علت یبوست شامل تاریخچه، معاینه فیزیکی، آزمایش خون، اشعه X شکمی، تنقیه باریوم، آزمایش ترشح روده، آزمایش تحرک انحرافی و آزمایشات مربوط به حالت های حرکتی روده می باشد.
هدف از درمان یبوست ایجاد حرکت روده ای است که هر دو تا سه روز بدون استرس انجام شود. درمان ممکن است شامل مواد غذایی با فیبر بالا، ملین های غیر محرک، ملین های محرک، تنقیه، شیاف، داروهای تجویزی و جراحی باشد. اصول مختلفی در رابطه با ارزیابی و درمان یبوست وجود دارد که عبارتند از:
1- بین یبوست حاد و یبوست مزمن (طولانی مدت) تفاوت وجود دارد. بنابراین، باید یبوست حاد بررسی شود و اگر ناشی از بیماری جدی است درمان گردد.
2- شروع درمان به موقع و استفاده از درمان هایی است که کمترین احتمال آسیب را دارند. این امر باعث جلوگیری از انقباض و یبوست می شود و همچنین از آسیب احتمالی به روده بزرگ جلوگیری می کند که می تواند ناشی از استفاده مکرر از محصولات محرک باشد.
3- باید بدانیم که زمان ارزیابی علت یبوست مزمن چه زمانی است. اگر درمان های ساده اثربخش نباشند، باید علت یبوست توسط پزشک ارزیابی شود.
هدف درمان یبوست نباید حرکت روزانه روده باشد، اما بعد از درمان حرکات روده باید هر دو تا سه روز بدون مشکل (بدون تنش) دستشویی بروید.
1- رژیم حاوی فیبر، مواد معدنی، روان کننده و نرم کننده های مدفوع
- بهترین راه اضافه کردن فیبر به رژیم غذایی، افزایش مقدار میوه ها و سبزیجات است. این به معنی مصرف حداقل پنج وعده میوه و سبزی در روز است. با این حال، برای بسیاری از مردم، مقدار میوه ها و سبزیجات مورد نیاز ممکن است زیاد باشد و باعث بهبود نشود. در این مورد، مکمل های فیبردار مفید می باشند.
- فیبر به عنوان مواد ساخته شده توسط گیاهان تعریف شده است که توسط دستگاه گوارش انسان هضم نمی شود و باعث حجیم شدن مدفوع می شود. بسیاری از انواع فیبرها درون روده به آب متصل شده و آب را در داخل روده نگه می دارد.
- رایج ترین منابع فیبری عبارتند از:
- میوه ها و سبزیجات
- سبوس گندم یا جو
- پسلیوم
- متیل سلولز مصنوعی
- Polycarbophil
- عصاره مالت
با عوارض جانبی مصرف رژیم پرفیبر چه کنیم؟
- افزایش گاز (نفخ شکم) یکی از عوارض جانبی مواد فیبردار می باشد. گاز به این دلیل ایجاد می شود که باکتری هایی که به طور معمول در داخل روده هستند برای هضم، فیبر را به مقادیر کوچک تقسیم می کنند. در نتیجه باکتری های روده گاز را به عنوان یک محصول جانبی از هضم تولید می کنند. تمام فیبرها، بدون توجه به منبع آنها، می توانند باعث نفخ شکم شوند. با این حال، از آنجایی که باکتری ها در توانایی خود برای هضم انواع فیبر متفاوت هستند، منابع مختلف آن ممکن است به صورت متفاوت گاز تولید کند.
در واقع توانایی باکتری ها برای هضم یک نوع فیبر می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. این تغییر پذیری انتخاب بهترین نوع فیبر را برای هر فرد سخت تر می کند. به همین دلیل برخی مواد در بدن یک فرد نفخ زیادی ایجاد می کند در صورتی که همان مواد در بدن فرد دیگر نفخ کمی تولید خواهد کرد.
- بنابراین منابع مختلف فیبر باید یکی یکی بررسی شوند تا بهترین آن ها را انتخاب کنیم. در این حالت باید از دوز کم شروع کرد و هر یک تا دو هفته دوز را افزایش داد تا اینکه اثر مطلوب به دست آید و نفخ شکم برطرف شود. فیبر یک شبه کار نمی کند، بنابراین هر محصول باید در عرض چند هفته آزمایش شود. اگر علائم نفخ شکمی اتفاق می افتد، دوز می تواند برای چند هفته کاهش یابد و سپس دوز بالاتردوباره آزمایش شود. به طور کلی گفته شده است که مقدار گاز تولید شده توسط فیبر هنگام مصرف در مدت زمان طولانی کاهش می یابد.
- هنگام استفاده از مقادیر فیبر بالا، توصیه می شود مقدار بیشتری آب (به عنوان مثال، یک لیوان آب با هر دوز) مصرف کنید. در تئوری، آب مانع از "سخت شدن" فیبر و انسداد روده می شود. این نظریه ساده و منطقی به نظر می آید.
- برخی افراد نمی توانند به راحتی از رژیم های پر فیبر استفاده کنند. بخصوص اگر فرد مشکل چسبندگی روده یا باریکی روده دارد باید پیش از مصرف برخی غذاها و تغییر رژیم غذایی با پزشک صحبت کند. همچنین برخی از محصولات حاوی قند هستند و افراد مبتلا به دیابت باید محصولات بدون قند انتخاب کنند.
2- ملین های روان کننده
- ملین های روان کننده حاوی چربی های معدنی به عنوان چربی های ساده یا امولسیون (ترکیب با آب) چربی هستند. چربی در داخل روده باقی می ماند، ذرات مدفوع را پوشش می دهد و احتمالا از تخلیه آب از مواد جلوگیری می کند. این احتباس آب منجر به مدفوع نرمتر و راحت تر می شود. چربی معدنی به طور کلی فقط برای درمان کوتاه مدت استفاده می شود زیرا استفاده طولانی مدت آن معایب بالقوه دارد.
- چربی می تواند ویتامین های محلول در چربی را از روده جذب کند و اگر برای مدت طولانی استفاده شود، ممکن است منجر به کمبود این ویتامین ها شود. این مسئله در حاملگی حائز اهمیت است زیرا تامین مناسب ویتامین ها برای جنین مهم است.
در افراد بسیار جوان یا بسیار سالمند که مکانیسم بلع آنها قوی نیست، مقدار کمی از چربی فرو نشسته ممکن است به ریه وارد شود و موجب ایجاد نوعی پنومونی شود که به نام پنومونی لیپید معروف است. چربی های معدنی همچنین ممکن است جذب بعضی از داروها مانند وارفارین (کومادین) و داروهای ضد بارداری خوراکی را کاهش دهند، در نتیجه اثربخشی آنها کاهش می یابد. علیرغم این معایب بالقوه، چربی معدنی در صورت نیاز به درمان کوتاه مدت، می تواند موثر باشد.
3- ملین های ملایم (شل کننده مدفوع)
- ملین های ملایم معمولا به عنوان نرم کننده های مدفوع شناخته می شوند. آنها حاوی ترکیب docusate هستند. Docusate عاملی مرطوب کننده است که آب درون روده را برای نفوذ و ترکیب با مواد در روده بهبود می بخشد. این افزایش آب مدفوع را نرم می کند و از ایجاد یبوست جلوگیری خواهد کرد. ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد تا این ملین اثر کند. اگر این ملین هیچ تاثیری نداشته باشد دوز آن باید بعد از یک تا دو هفته افزایش یابد.
- هنوز عوارض جانبی خاصی برای ملین ها مشخص نشده است اما استفاده از مواد نرم کننده همراه با روغن معدنی یا داروهای تجویزی خاص توصیه نمی شود.
- محصولات ملین معمولا زمانی استفاده می شوند که نیاز به نرم شدن موقت باشد (به عنوان مثال بعد از عمل جراحی، زایمان یا حملات قلبی). آنها همچنین برای بیماران مبتلا به بواسیر ( علت بواسیر در زنان) یا شکاف های مقعدی استفاده می شوند.
4- ملین های هیپراسمولار
- ملین های هیپراسمولار ترکیبات غیر قابل جذبی هستند که درون روده بزرگ باقی می مانند و آب را که قبلا در روده بزرگ است حفظ می کند. نتیجه آن نرم شدن مدفوع و کاهش یبوست است. شایع ترین محصولات هیپروسمولار شامل لاکتولوز و پلی اتیلن گلیکول می باشد. برخی از این داروها فقط با نسخه قابل دسترسی هستند. این محصولات برای استفاده درازمدت بی خطر هستند، اما با عوارض جانبی متعددی همراه می باشند.
- مسهل های هیپراسمولار ممکن است توسط باکتری های روده هضم شوند و به گاز تبدیل شوند، که نفخ شکمی را افزایش می دهند. با کاهش دوز ملین کننده، می توان گاز را کاهش داد. در برخی موارد، گاز در طول زمان کاهش می یابد.
5- مسهل های بدون نسخه
مسهل های محرک و بدون نسخه از جمله محصولات گیاهی، باید به عنوان آخرین راهکار مورد استفاده قرار گیرد زیرا ممکن است به روده آسیب برساند و یبوست را بدتر کند. از جمله این مسهل ها می توان به ملین های سالین و تحریک کننده اشاره کرد:
ملین های سالین
- ملین های سالین حاوی یون های غیر قابل جذب مانند منیزیم، سولفات، فسفات و سیترات هستند. این یون ها در روده بزرگ باقی می مانند و باعث می شود آب به روده بزرگ برسد و با نرم کردن مدفوع از یبوست جلوگیری می کند.
- منیزیم موجود در این دارو همچنین ممکن است اثرات تحریک کننده خفیفی بر روی ماهیچه های روده داشته باشد. منیزیم در محصولات حاوی منیزیم تا حدی جذب روده و بدن می شود. منیزیم از طریق کلیه ها از بدن دفع خواهد شد. بنابراین، بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیه نباید از این ترکیبات استفاده کنند.
- ملین های سالین در عرض چند ساعت عمل می کنند. به طور کلی، محصولات قوی سالین نباید به طور منظم مورد استفاده قرار گیرد. اگر به دلیل مصرف زیاد این دارو اسهال ایجاد شود و آب از دست رفته هم جایگزین نشود، بدن دچار کم آبی خواهد شد. بیشترین استفاده و خفیف ترین محصولات سالین شیر مگنزیا است. همچنین Epsom Salt یک ملین قوی سالین است که حاوی سولفات منیزیم است.
ملین های تحریک کننده
- مواد معدنی تحریک کننده باعث تحریک عضلات روده کوچک و روده بزرگ می شوند تا محتویات آنها سریع تر حرکت کنند. آنها همچنین مقدار آب روده را افزایش می دهند تا دفع راحت تر انجام شود.
6- تنقیه
- انواع مختلفی از تنقیه وجود دارد. تنقیه باعث تحریک روده بزرگ می شود تا مواد از آن خارج شوند. هر کدام از روش های تنقیه عملکرد متفاوتی دارند. به عنوان مثال، تنقیه سالین باعث می شود آب به روده بزرگ برسد. تنقیه فسفات عضلات روده را تحریک می کنند. تنقیه روغن های معدنی روان کننده هستند و مدفوع سخت را نرم و لطیف می کنند.
- تنقیه به خصوص در هنگامی که مدفوع در مقعد گیر کرده است سودمند است. به منظور موثر بودن، دستورالعمل های تنقیه باید رعایت شود. این امر مستلزم استفاده کامل از تنقیه، موقعیت مناسب پس از تنقیه و انجام تنقیه تا زمانی که گرفتگی عضلات احساس شود می باشد. دفع معمولا بین چند دقیقه تا یک ساعت پس از تنقیه اتفاق می افتد.
- تنقیه به معنای استفاده مداوم به جای استفاده منظم است. استفاده مکرر با فواصل کوتاه زمانی از تنقیه می تواند باعث اختلالات مایعات و الکترولیت ها در بدن شود. این موضوع خصوصا در مورد تنقیه با آب شیرین اتفاق می افتد. تنقیه با کف صابون توصیه نمی شود، زیرا می تواند به طور جدی به مقعد و راست روده صدمه بزند.
7- شیاف
مانند روش های تنقیه، انواع مختلف شیاف نیز مکانیزم های مختلفی دارند. شیاف های محرک حاوی بیزاکودیل وجود دارد. اعتقاد بر این است که شیاف گلیسیرین بیشتر باعث تحریک مقعد می شود. ورود انگشت به مقعد در هنگام شیاف باعث تحریک بیشتر حرکت روده خواهد شد.
8- محصولات ترکیبی
محصولات بسیاری وجود دارد که از ترکیب مسهل های مختلف ساخته شده است. به عنوان مثال، محصولات خوراکی که در آن ها سنا و پسلیوم و یا سنا و گلیسیرین وجود دارند از انواع محصولات ترکیبی هستند. حتی ممکن است در یک محصول سه مسهل وجود داشته باشد. این محصولات می توانند مناسب و موثر باشند، اما آنها حاوی محصولات محرک می باشند. بنابراین، در صورت استفاده دائمی از این محصولات نگرانی در مورد آسیب های دائمی به روده وجود دارد و نباید از این درمان ها به صورت درازمدت استفاده کرد، مگر اینکه درمان غیرمتعارف نتواند انجام شود.
9- آموزش عملی شل کردن عضلات
اکثر عضلات لگن اطراف مقعد تحت کنترل اختیاری قرار دارند. بنابراین، آموزش بیوفیدبک (بازخورد زیستی) می تواند به بیماران مبتلا به اختلال کف لگن یاد دهد چگونه به عضلات خود به طور عادی مسلط شوند. در طول آموزش بیوفیدبک مقعدی، یک سوند حساس به فشار از طریق مقعد وارد می شود. هر بار که بیمار عضلات را منقبض می کند، عضلات فشاری ایجاد می کنند که توسط سوند حس می شود و روی یک صفحه ثبت می شود. با تماشای فشار روی صفحه و تلاش برای اصلاح آنها، بیماران یاد می گیرند چگونه آرام شوند و عضلات را به طور عادی منقبض کنند.
10- ورزش
افرادی که تحرک ندارند، بیشتر از افرادی که فعال هستند، مبتلا به یبوست می شوند. با این حال، مطالعات بر روی ورزش نشان داده است که ورزش تاثیر چندانی بر فرکانس زمانی که به دستشویی می روید ندارد. بنابراین، ورزش بیشتر برای مزایای سلامت دیگر توصیه می شود و برای اثر آن بر یبوست توصیه نمی شود.
11- عمل جراحی
برای بیماران مبتلا به یبوست که به علت بیماری های روده بزرگ یا سوءتغذیه ملایم دچار یبوست شده اند، عمل جراحی درمان نهایی است. در طول جراحی، اکثر روده بزرگ، به جز مقعد (یا بخشی از کولون سگموئید)، برداشته می شود و انتهای روده کوچک به مقعد باقی مانده یا به روده سگموئید متصل خواهد شد. در بیماران مبتلا به سرطان روده، جراحی برای کسانی که بدنشان به هیچ کدام از درمان های دیگر پاسخ نمی دهد، انجام می شود. در صورت تصمیم به عمل جراحی نباید هیچ بیماری عضلات روده کوچک وجود داشته باشد.
در این قسمت خوراکی های خانگی کمک کننده به درمان یبوست معرف یمیشود:
1- سیترات منیزیم
مصرف منیزیم سیترات یک درمان خانگی مناسب برای یبوست است. این ماده یک نوع ملین اسمزی است که می توان آن را بدون نسخه خریداری کرد. مصرف مقادیر متوسط مکمل های منیزیم می تواند به کاهش یبوست کمک کند. دوزهای بالاتر گاهی اوقات برای تمیز کردن روده قبل از جراحی یا سایر روش های پزشکی مورد استفاده قرار می گیرند. البته بیماران کلیوی نباید بیش از حد از این دارو استفاده کنند و بهتر است قبل از استفاده با پزشک خود مشورت کنند.
2- سبزیجات برگ سبز
سبزیجات سبز نه تنها حاوی فیبر هستند، بلکه منبع خوبی از منیزیم می باشند که می تواند به درمان یبوست کمک کند. از آنجا که آنها کالری کم اما مقادیر زیادی آب و مواد مغذی دارند، باید از آن ها به صورت روزانه مصرف کرد. سبزیجات مانند هویج و مارچوبه جزو این دسته هستند.
3- آلو و انجیر
این میوه ها دارای فیبر زیادی هستند و اثر ملین طبیعی دارند. مصرف این مواد چند بار در روز می تواند به درمان یبوست کمک کند اما به طور کلی مراقب باشید از این مواد به همراه میوه خشک به مقدار زیاد استفاده نکنید زیرا حاوی مقادیر زیادی قند می باشد.
4- مایعات گرم
مایعات گرم یا مایعات با دمای اتاق (در مقابل نوشیدنی های بسیار سرد)، به ویژه هنگامی که به عنوان اولین خوراکی در صبح مصرف می شود، هضم را تحریک می کند. می توانید برخی از چای های گیاهی، آب گرم با لیمو و قهوه را امتحان کنید.
5- پروبیوتیک ها
داشتن یک روده سالم برای جلوگیری از مشکلات گوارشی ضروری است. مکمل پروبیوتیک به صورت روزانه حاوی حداقل 15 میلیارد موجود زنده و فعال و مفید برای روده و عملکرد آن است. بسیاری از ماست های فراوری شده در بازار دارای مقادیر مناسبی از پروبیوتیک هستند.
6- آب آلوئه ورا
این نوشیدنی به کاهش التهاب و بهبود فرکانس حرکت روده کمک می کند. 4/1 فنجان از این نوشیدنی را دو بار در روز مصرف کنید.
7- سیب و گلابی
سیب و گلابی حاوی نوع خاصی از فیبر به نام پکتین می باشند. پکتین یک فیبر نامحلول است که به مدفوع کمک می کند تا حجم زیادی داشته باشد و به راحتی از دستگاه گوارش عبور کند. دو بار در روز حدود 1-2 قاشق چای خوری از این میوه ها مصرف کنید.
8- دانه های تخم شربتی و دانه های کتان
تخم شربتی فیبر زیادی دارد و چربی های سالم قابل جذب را آب می کند. روزانه 2-3 قاشق غذاخوری از دانه ها با آب یا مایعات مصرف کنید و روزی 1 قاشق غذاخوری روغن کتان استفاده کنید.
9- پوسته اسفرزه
اسفرزه به دلیل فیبر زیادی که دارد به تشکیل مدفوع کمک می کند. هنگامی که فیبر با آب یا مایع دیگری ترکیب شود، حجم بیشتری مدفوع تولید می کند که باعث تحریک روده شده و باعث می شود تا عبور مدفوع از طریق دستگاه گوارش سریع انجام شود. برای بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال، یک قاشق غذا خوری با یک فنجان متوسط مایع را بصورت روزانه مصرف نمایید.
10- روغن جگر ماهی
یک روش سنتی مصرف 1 قاشق غذاخوری روغن جگر ماهی یا روغن دانه کتان با یک فنجان متوسط آب هویج تازه برای تحریک حرکات روده پس از بیدار شدن است.
11- چای نعنا یا زنجبیل یا قاصدک
نعناع و زنجبیل داروهای خانگی هستند که برای کمک به کاهش بسیاری از مشکلات گوارشی استفاده می شوند. نعناع حاوی ماده ای به نام مونولول است که دارای اثر ضد اسپاسم است و عضلات دستگاه گوارش را شل می کند. زنجبیل نیز یک گیاه گرم است که باعث ایجاد گرمای بیشتر در داخل بدن می شود. گیاهخواران می گویند این مواد می توانند سرعت هضم را افزایش دهند. در چای، آب گرم نیز هضم را تحریک می کند و باعث کاهش یبوست می شود. چای قاصدک همچنین یک ملین و مسهل است.
12- آب لیمو
اسید سیتریک در آب لیمو به عنوان یک محرک برای سیستم گوارش عمل می کند و می تواند به سم زدایی بدن کمک کند و باعث کاهش یبوست می شود. هر روز صبح آب لیمو تازه را به یک لیوان آب بیفزایید یا لیمو را به چای اضافه کنید. ممکن است متوجه شوید مصرف آب ترش در صبح نه تنها به عنوان یک درمان طبیعی برای یبوست عمل می کند بلکه به افزایش مصرف آب در طول روز نیز کمک خواهد کرد و هضم طولانی مدت را بهبود می بخشد.
13- کشمش، گیلاس و زردآلو
کشمش دارای فیبر بالا و اسید تارتاریک می باشد که دارای اثر ملین است. در یک مطالعه، پزشکان مشخص کردند گروهی که 5/4 فنجان کشمش در روز مصرف می کنند، غذایشان در نصف زمان سایر افراد هضم و دفع می شود. گیلاس و زردآلو نیز غنی از فیبر هستند و می توانند به کاهش یبوست کمک کنند. این میوه ها را با یک کاسه ماست بخورید تا از مزایای پروبیوتیک ها نیز بهره مند شوید.
14- روغن کرچک
از قدیم الایام این درمان خانگی برای درمان یبوست مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از کاربردهای اولیه روغن کرچک به عنوان یک ملین است. 1 تا 2 قاشق چای خوری از این روغن را با معده خالی مصرف کنید و نتیجه آن را 8 ساعت بعد ببینید.
15- سنا
ترکیبات هیدروکسید گلیکوزید، که به اصطلاح به سنووسیدها شناخته می شوند، در سنا یافت می شوند. این ترکیبات به شما کمک می کند که یبوست را درمان کنید و باعث حرکات منظم روده می شود . همچنین سنا به تشویق روده ها برای تنظیم، کمک می کند و مدفوع را شل می کند، بنابراین عبور آن ناخوشایند یا دردناک نیست و آسان تر می شود.
16- قرص نعناع
قرص نعناع مانند آلوئه ورا دارای مزایای زیادی برای سلامتی است. یکی از اثرات آن کمک به سلامت سیستم گوارش با تحریک تولید صفرا می باشد. این مایع صفراوی اثر آرام بخش بر روی پوشش روده دارد.
17- جوش شیرین
جوش شیرین با خنثی سازی اسید معده تاثیر زیادی بر معده دارد. همچنین به آزادسازی گاز معده کمک کرده و باعث بهبود یبوست می شود. آنچه باید انجام دهید این است که 1 قاشق چای خوری جوش شیرین را به یک چهارم فنجان آب گرم اضافه کنید و آن را بنوشید.
18- عصاره سیر
عصاره سیر یکی از گزینه هایی است که باید در مخلوط ملین های گیاهی مورد استفاده قرار گیرد زیرا به بهبود سیستم ایمنی بدن و همچنین تغذیه باکتری های خوب در سیستم گوارش کمک می کند. این گیاه به عنوان یک عنصر مناسب در رژیم غذایی است که باعث افزایش سلامت می شود.
19- روغن زیتون
قبل از خوردن صبحانه، یک قاشق غذاخوری روغن زیتون مصرف کنید. این روغن دستگاه گوارش را تحریک می کند. همچنین روده ها را روان می کند و همزمان آنتی اکسیدان ها را نیز فراهم می کند.
نوشیدنی های مناسب در درمان یبوست
برای بهترین نتایج، توصیه می کند که بزرگسالان نصف تا یک فنجان از نوشیدنی را، یک بار در روز، ترجیحا صبح ها مصرف کنند. همچنین باید هر روز هشت فنجان یا بیشتر مایع بنوشید. نوشیدنی های مناسب عبارتند از:
1- آب آلو
محبوب ترین آبمیوه برای رفع یبوست آب آلو است. هر یک فنجان آب آلو حاوی حدود 2.6 گرم فیبر است. این مقدار 10 درصد از نیاز روزانه شما است. در حالی که فیبر میتواند مدفوع شما را حجیم کند، سوربیتول در آب آلو آن را نرم می کند. آب آلو منبع خوبی از ویتامین C و آهن نیز می باشد. خوردن آلوی خشک یا آلوی تازه، راه دیگری برای جلوگیری از یبوست است. در حقیقت، یک مطالعه نشان می دهد که آلو را باید به عنوان اولین راه برای درمان یبوست درنظر گرفت.
2- آب سیب
آب سیب تاثیر ملین دارد. آب سیب اغلب برای کودکان مبتلا به یبوست توصیه می شود زیرا نسبت فروکتوز به گلوکز بالا و سوربیتول زیادی دارد. اما به همین دلیل، ممکن است در دوزهای زیاد باعث ناراحتی روده شود. ممکن است فکر کنید خوردن پوره سیب به یبوست کمک می کند، اما درست نیست. پوره سیب حاوی پکتین بالاتری نسبت به آب سیب است. پکتین ماده ای است که به مدفوع شما اضافه می شود و آن را سفت می کند.
3- آب گلابی
یکی دیگر از گزینه های خوب، آب گلابی است که نسبت به آب سیب حاوی چهار برابر سوربیتول بیشتر است. این آبمیوه نیز برای کودکان مبتلا به یبوست توصیه می شود. همچنین می توانید از مخلوط کردن آب لیمو در یک لیوان آب گرم نیز بهره مند شوید. سایر نوشیدنی هایی که ممکن است کمک کنند شامل قهوه، چای و مایعات گرم می باشند. بهتر است نوشیدنی های گازدار مصرف نکنید تا یبوست شما برطرف شود.
اگر یبوست به این اقدامات ساده و ایمن پاسخ ندهد چه اتفاقی می افتد؟
- این تلاش ها نباید متوقف شود، بلکه باید اقدامات دیگری نیز انجام شود. اگر یبوست خفیف باشد، یعنی هر چند هفته اتفاق بیفتد مهم نیست و از هر روشی می توانید استفاده کنید . متابولیسم محرک هر چهار تا شش هفته به روده بزرگ آسیب نمی رساند. متاسفانه گرایش به استفاده از محصولات محرک به طور ناخودآگاه فرکانس مصرف آنها را افزایش میدهد و باعث آسیب به روده بزرگ می شود.
- اگر این یک مشکل مداوم و غیرمتناوب باشد، امن ترین محصولات ملین های فوق العاده اسمولار است. استفاده از آنها باید توسط پزشک تجویز شود. همانند فیبر، دوزهای مختلف این محصول باید چندین هفته امتحان شود تا به دوز مناسب برسید. ملین های اسمولار گران است. شیر مگنزیا خفیف ترین ملین های سالین است، که ارزان می باسد و جایگزین خوبی است.
- معمولا داروهای محرک قوی تر به عنوان آخرین راهکار توصیه می شوند، پس درمان های غیر محرک انجام نمی شود.
- بسیاری از افراد برای درمان این مشکل از گیاهان استفاده می کنند زیرا احساس راحتی بیشتری می کنند. متأسفانه اکثر این داروهای گیاهی حاوی محصولات محرک هستند و استفاده طولانی مدت آنها باعث افزایش احتمال آسیب به روده می شود.
اگر مشکل اصلی فشار دادن مدفوع باشد، احتمالا یبوست مزمن است و باید زودتر بررسی شود. این مشکل ممکن است به علت اختلال در عملکرد کف لگن باشد، و درمان انتخابی، آموزش بیوفیدبک است و نباید از مسهل استفاده شود. اگر اقدامات ساده که قبلا گفتیم موثر نباشد باید به پزشک مراجعه کنید. اگر دکتر عمومی نتواند درمان را انجام دهد بیمار باید به متخصص گوارش مراجعه کند. متخصصان گوارش اغلب یبوست را ارزیابی می کنند و بهترین درمان را تجویز خواهند کرد.
ورزش هایی وجود دارد که برای بهبود یبوست کمک کننده است:
یوگا
یوگا باعث افزایش جریان خون به دستگاه گوارش و تحریک روده می شود. این مسئله باعث می شود هضم کارآمدتر باشد و یبوست کاهش یابد.
Virasana، با زانو زدن بر روی زمین، به صورت زانوهای جدا و پاهای پشت سر می باشد. در این حرکت باید پشت خود را صاف نگهدارید، به آرامی پاهای خود را پایین بیاورید تا زمانی که باسن بین پاهای شما قرار بگیرد. دستان خود را روی زانوی خود قرار دهید و به طور طبیعی نفس بکشید. سپس به سمت جلو خم شوید و پیشانی را روی زمین قرار دهید. بازوهایتان باید مستقیم جلوی سر شما باشد و کف دست ها روی هم قرار بگیرد. 30 تا 60 ثانیه به این حالت بمانید.
یکی دیگر از حالت ها Pavanmuktasana است. برای این حالت بر روی پشت دراز بکشید، هر دو زانو را به سینه برسانید، هنگامی که نفس می کشید آن ها را به بیرون پرتاب کنید. به آرامی فشار را اضافه کرده و ران ها را به شکم نزدیک کنید. سر خود را بالا بیاورید، زانوهای خود را با پیشانی لمس کنید. 30 تا 60 ثانیه به صورت طبیعی تنفس کنید.
ورزش شدید
طبق گزارش انجمن بارداری آمریکا (APA) ورزش متوسط باعث تحرک روده شما می شود. APA توصیه می کند که برای رفع یبوست 20 تا 30 دقیقه راه بروید یا شنا کنید. علاوه بر این، در وهله اول موسسه ملی بهداشت (NIH) می گوید ورزش مرتب کمک می کند سیستم گوارش شما از جمله روده، سالم و فعال باقی بماند. NIH توصیه می کند حداقل سه بار در هفته حدود 20 تا 30 دقیقه ورزش کنید تا از یبوست جلوگیری شود. استرس نیز یک عامل خطر برای یبوست است، بنابراین سعی کنید فعالیت هایی مانند یوگا را برای کاهش استرس انجام دهید.
آیا یبوست همیشه به دلیل مصرف کم فیبر ایجاد می شود؟
خیر. اجماع عمومی در میان متخصصان پزشکی این است که افزایش فیبر و مصرف مایع می تواند از یبوست جلوگیری کند. با این حال، بسیاری از علل دیگر مانند داروها، بارداری، کاهش فعالیت بدنی، تغییرات در روال زندگی فرد یا نادیده گرفتن میل به رفتن به توالت می تواند بر روی عملکرد روده تاثیر بگذارد.
برای جلوگیری از یبوست در خانه چه کاری می توانم انجام دهم؟
درمان های موثر برای یبوست همیشه با تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی شروع می شود. کم کم مصرف روزانه فیبر را افزایش دهید. به طوری که به ازای هر 1000 کالری حداقل 14 گرم فیبر مصرف کنید. مواد غذایی با فیبر زیاد شامل میوه ها و سبزیجات تازه، غلات و نان کامل می باشد. فیبر، بخش عمده ای از مدفوع شما را افزایش می دهد که باعث می شود سرعت آن از طریق رکتوم بیشتر شود. اما یادتان باشد تغییر ناگهانی در مصرف فیبر می تواند موجب نفخ و گاز شود، بنابراین کم کم مقدار آن را زیاد کنید. همچنین ورزش روزانه عضلات درگیر در سیستم گوارش شما را تقویت می کند و باعث بهبود وضعیت مدفوع و ادرار می شود.
درمان با رژیم غذایی برای نوزادان کمتر از 1 سال :
- یک یا دو بار در روز آب گلابی (1/8 فنجان) به نوزاد بدهید.
- اگر فرزند شما بزرگتر از 4 ماه است، دو بار در روز غذاهای حاوی فیبر بالا مانند آلو، انجیر، خرما، گلابی، گیلاس، آلو، زغال اخته، لوبیا و نخود را به او بدهید.
درمان رژیم غذایی برای نوزادان بالای 1 سال
- حداقل 3 بار در روز میوه ها و سبزیجات را به کودکان خود بدهید.
- غذاهای خوب شامل آلو، انجیر، خرما، هلو، گیلاس، گلابی، زردآلو، زغال اخته، لوبیا، نخود فرنگی، گل کلم، کلم بروکلی می باشد (سبزیجات پخته نشده به کودکان کمتر از 3 سال ندهید زیرا خطر خفگی را افزایش میدهد)
- سبوس را در رژیم غذایی افزایش دهید؛ سبوس یک نرم کننده طبیعی مدفوع است زیرا دارای فیبر زیادی می باشد. منابع سبوس عبارتند از غلات، کلوچه های سبوس دار، کراکر، بلغور جو دوسر، برنج یا نان گندم و ماکارونی.
- مواد غذایی که باعث یبوست می شود را در رژیم کودک خود کاهش دهید. این مواد شامل شیر، بستنی، ماست و پنیر می باشند. اما اطمینان حاصل کنید که هر روز 1200 میلی گرم کلسیم یا حدود 4 وعده کلسیم در وعده های غذایی کودک جای می دهید.
اگر یبوست دارید، آیا باید برنج سفید بخورید یا از آن اجتناب کنید؟
از آن اجتناب کنید! برنج سفید برنج بدون پوسته، جوانه و سبوس است. اساسا تمام فیبر و مواد مغذی آن حذف شده است. با این حال، برنج قهوه ای متفاوت است. چون پوسته، سبوس و جوانه دارد و می تواند به رفع یبوست کمک کند.
شما مبتلا به یبوست هستید و دوست شما به شما یک کیوی پیشنهاد می دهد. بهتر است آن را بخورید یا از آن اجتناب کنید؟
آن را بخورید! خوردن کیوی به رفع یبوست کمک میکند. کیوی متوسط دارای حدود 2.5 گرم فیبر است و می تواند به حرکت منظم روده کمک کند. یک مطالعه در مجله تغذیه بالینی در آسیا و اقیانوس آرام نشان می دهد خوردن دو کیوی به صورت روزانه تعداد حرکات روده ای در بزرگسالان با یبوست را افزایش می دهد.
وقتی یبوست دارید، باید پنیر بخورید یا از آن اجتناب کنید؟
بهتر است از مصرف پنیر بپرهیزید. اگر مبتلا به یبوست هستید از مصرف پنیر اجتناب کنید. پنیر به هیچ وجه فیبر ندارد و پر از چربی است و می تواند باعث یبوست شود یا آن را بدتر کند. علاوه بر این، محصولات لبنی حاوی لاکتوز هستند و افرادی که نمی توانند آن را تحمل کنند در صورت مصرف، دچار نفخ نیز می شوند.
[collapse id=2706]
منبع: سلامت بانوان اوما
